کوتاژ یکی از مفاهیم کلیدی در فرآیند ترخیص کالا از گمرک است که هر فعال حوزه واردات و صادرات باید با آن آشنا باشد. اگر در فرآیندهای گمرکی مانند اظهار کالا، ترخیص، بررسی اسناد و یا ارتباط با سامانه EPL فعالیت می‌کنید، بدون شک بارها با واژه‌ی کوتاژ برخورد داشته‌اید. در این مقاله به طور تخصصی و کاربردی، مفهوم کوتاژ در گمرک، کاربرد آن، نحوه دریافت، انواع کوتاژ و نکات کلیدی پیرامون آن را بررسی می‌کنیم.
کوتاژ چیست؟
کوتاژ (Quotage) یک کد یا شماره یکتا است که پس از ثبت اظهارنامه در گمرک به آن اختصاص داده می‌شود. این شماره نشان‌دهنده ثبت رسمی یک عملیات گمرکی در سیستم گمرک جمهوری اسلامی ایران است.
در واقع، زمانی که شما یک اظهارنامه واردات یا صادرات را در سامانه EPL گمرک ثبت می‌کنید، سامانه به طور خودکار یک شماره کوتاژ صادر می‌کند. این شماره نقش شناسنامه برای کالای وارداتی یا صادراتی را دارد و در تمام مراحل ترخیص یا خروج کالا از کشور به آن استناد می‌شود.
نحوه دریافت کوتاژ
1️⃣ ثبت اظهارنامه در سامانه EPL توسط کارگزار یا صاحب کالا
2️⃣ بررسی اولیه سیستم و پذیرش اظهارنامه
3️⃣ اختصاص شماره کوتاژ به‌صورت منحصر‌به‌فرد (مثال: 1403-123456-1001)
🔸 1403 = سال
🔸 123456 = شماره اختصاصی اظهارنامه
🔸 1001 = کد گمرک مربوطه
اهمیت کوتاژ در گمرک
شماره کوتاژ به عنوان یک شناسه واحد، اطلاعات مهمی مانند نام صاحب کالا، نوع کالا، کشور مبدأ یا مقصد، ارزش کالا، تعرفه گمرکی و سایر جزئیات اظهارشده را در خود دارد. به همین دلیل، کوتاژ در گمرک به عنوان مرجع اصلی برای تمام مراحل زیر استفاده می‌شود:
-
بررسی اسناد توسط کارشناس گمرک
-
تخصیص مسیر (سبز، زرد یا قرمز)
-
ارزیابی فیزیکی یا اسنادی کالا
-
محاسبه حقوق ورودی و مالیات
-
صدور پروانه ترخیص
-
بررسی‌های بعد از ترخیص و حسابرسی گمرکی
فرآیند دریافت شماره کوتاژ چگونه است؟
برای دریافت شماره کوتاژ، ابتدا باید اطلاعات کالا، فاکتور، بارنامه، مجوزها و سایر اسناد را در سامانه EPL گمرک وارد و اظهارنامه را ثبت کنید. پس از تأیید اولیه سیستم و تطبیق با اطلاعات پنجره واحد، شماره کوتاژ به صورت خودکار توسط سامانه صادر می‌شود.
نکته مهم: تاریخ و زمان صدور کوتاژ بسیار مهم است، زیرا برخی مجوزها یا اسناد ممکن است محدودیت زمانی داشته باشند.
انواع کوتاژ در گمرک
کوتاژها با توجه به نوع عملیات گمرکی دسته‌بندی می‌شوند. برخی از مهم‌ترین انواع کوتاژ عبارت‌اند از:
| نوع کوتاژ | توضیحات |
|---|---|
| کوتاژ واردات قطعی | برای ورود کالا به کشور به صورت دائم |
| کوتاژ صادرات قطعی | برای خروج کالا از کشور به قصد فروش در بازارهای خارجی |
| کوتاژ مرجوعی | برای بازگرداندن کالا به کشور مبدأ |
| کوتاژ ورود موقت | برای ورود کالا جهت پردازش یا نمایشگاه بدون پرداخت حقوق گمرکی |
| کوتاژ ترانزیت خارجی | برای عبور کالا از مرزهای کشور بدون ترخیص در گمرک مقصد |
نکات کلیدی در استفاده از شماره کوتاژ
-
شماره کوتاژ باید در تمام مکاتبات رسمی، فاکتورها و رسیدهای بانکی درج شود.
-
اگر در حین انجام عملیات گمرکی مشکلی در کوتاژ پیش بیاید (مثلاً اشتباه در ثبت)، اصلاح آن تنها با درخواست رسمی و طی تشریفات اداری امکان‌پذیر است.
-
در سامانه جامع تجارت (NTSW) و سامانه EPL، کوتاژ نقش پیوند‌دهنده میان مجوزها، اظهارنامه و مراحل ترخیص را دارد.
تأثیر کوتاژ در ردیابی و شفاف‌سازی عملیات گمرکی
شماره کوتاژ به گمرک، صاحب کالا، بانک و سازمان‌های نظارتی کمک می‌کند تا به راحتی فرآیند واردات یا صادرات را ردیابی کنند. همچنین استفاده از کوتاژ باعث شفافیت در عملکرد واردکنندگان و صادرکنندگان شده و از قاچاق یا تخلفات احتمالی جلوگیری می‌کند.
جمع‌بندی
کوتاژ در گمرک یکی از پایه‌های اصلی عملیات ترخیص و اظهار کالا است. آشنایی دقیق با فرآیند صدور کوتاژ، کاربردهای آن، انواع آن و نحوه مدیریت مشکلات مربوطه، نقش مهمی در تسهیل و تسریع فرآیند واردات و صادرات دارد.
اگر در زمینه تجارت خارجی فعال هستید، آشنایی با کوتاژ برای شما نه‌تنها یک نیاز، بلکه یک ضرورت تخصصی است.
